Czym jest dwujęzyczność? Kto jest dwujęzyczny? Czy dzieci dwujęzyczne uczą się języka wolniej niż jednojęzyczne? W tym wpisie poruszamy kilka mitów na temat dwujęzyczności i językowego rozwoju dzieci, zestawiając je z aktualną wiedzą naukową na ten temat.
Dwujęzyczność
Niektórzy błędnie uważają, że bycie dwujęzycznym odnosi się wyłącznie do osób, które posługują się dwoma językami od urodzenia. Jednakże, pojęcie to obejmuje każdą osobę, która używa dwóch języków na co dzień. Osoba ta może być dwujęzyczna od urodzenia, na przykład jeśli dorastała w środowisku, w którym mówi się dwoma językami, lub nauczyć się drugiego języka w późniejszym życiu, np. poprzez pracę w środowisku wielojęzycznym lub mieszkanie w kraju, w którym drugi język jest dominujący.
Dominacja językowa
Osobą dwujęzyczną można nazwać zarówno tę, która swobodnie włada oboma językami na wysokim poziomie, jak i tę, która zna jeden z nich nieco gorzej niż drugi, ale wciąż regularnie posługuje się oboma na co dzień. Dwujęzyczność zwykle związana jest z dominacją jednego języka w życiu danej osoby. Często zdarza się, że w różnych okresach życia ta dominacja się zmienia lub że dana osoba posiada większą biegłość w jednym języku w pewnych tematach, a w innym języku w innych dziedzinach.
Czy dwujęzyczność opóźnia naukę pierwszego języka?
To popularny mit, który został obalony. Pod względem osiągania kamieni milowych w rozwoju mowy, dzieci jedno- i dwujęzyczne nie różnią się od siebie.
Mit ten mógł wynikać z tego, że dzieci dwujęzyczne mają mniejszy zasób słów w każdym ze swoich języków. Jest to naturalne, ponieważ dzieci te spędzają mniej czasu zanurzone w każdym z języków niż dzieci jednojęzyczne. Jednak, jeśli zliczy się wszystkie słowa, które dwujęzyczne dziecko zna w obu językach, to okaże się, że zna ono tyle samo lub więcej słów niż dziecko jednojęzyczne!
Czy wszyscy uczymy się języków tak samo?
Istnieje wiele różnych czynników, zarówno dziedzicznych jak i nabytych, które wpływają na to, jak szybko ktoś uczy się języka.
Do tych czynników zalicza się różne umiejętności i predyspozycje, takie jak pamięć robocza (szczególnie fonologiczna), zdolności percepcyjne, szybkość przetwarzania słów oraz myślenie analityczne. Ze względu na tę różnorodność czynników, nie zaleca się porównywania rozwoju językowego między dziećmi, ponieważ każde z nich rozwija się w nieco inny sposób.
Od kiedy dzieci słyszą języki?
Dziecko słyszy język już w brzuchu. Badania wykazały, że choć w trzecim trymestrze dźwięki docierające do dziecka z zewnętrznego świata są jeszcze trochę niewyraźne, dziecko słyszy już melodię języka i po narodzinach jest w stanie ją rozpoznać i odróżnić od melodii innego języka. Można więc już wtedy czytać książki, śpiewać i mówić do brzucha.
Podobnie z noworodkami – mimo iż wydaje się, że niemowlęta nie rozumieją jeszcze mowy, warto zacząć mówić do nich od pierwszych dni życia. Nie wystarczy jednak jedynie mówić – równie istotne jest nawiązywanie interakcji.
Wpis powstał na podstawie ebooka „Rozwój w dwóch językach. 50 pytań i odpowiedzi” autorstwa dr Joanny Kolak.
Jeśli zaciekawił cię temat dwujęzyczności i rozwoju dzieci, możesz zagłębić go właśnie w książce dr Kolak.
W książce znajdziesz praktyczne porady i odpowiedzi na takie pytania jak:
- Czy jedna osoba może mówić do dziecka w więcej niż jednym języku?
- Kiedy wprowadzić kolejny język?
- Czy dziecko może się nauczyć języka z mediów?
- Kiedy wczesny rozwój językowy dzieci dwujęzycznych powinien zacząć niepokoić?
- Czy dzieci dwujęzyczne są bardziej inteligentne?
- Czy dwujęzyczne dzieci uczą się szybciej innych języków obcych w późniejszym życiu?
- Czy dwujęzyczność nie spowolni rozwoju językowego u dzieci ze spektrum autyzmu?
- …oraz mnóstwo wiedzy teoretycznej o wielojęzyczności podanej w przystępny sposób – dla każdego, nie tylko dla rodziców.
