Autorzy: Maria Bolek, Paweł Chról
W wielu językach skojarzenie z łukiem lub czymś zakrzywionym na niebie, lub przy chmurze. Takie skojarzenia pojawiały się w odległych od siebie językach, takich jak germańskie (angielskie rainbow i niemieckie Regenbogen to dosłownie „deszczowe łuki”) i semickie (np. ቀስተ ደመና <qästä dämäna> w amharskim to dosłownie „łuk chmury”, a hebrajski קשת <keszet> to dosłownie po prostu „łuk”). We francuskim jest z kolei francuski arc-en-ciel („łuk na niebie”), a w tureckim gökkuşağı /ɟœckuʃʌɣɯ/, czyli pas niebowy. Albańskie ylber jest związane etymologicznie z przedramieniem, łukiem i łokciem – nie jest to takie dziwne, gdy się wskaże, że w angielskim elbow („łokieć”) pochodzi od ell (dawn. „przedramię”) i bow („łuk”). W języku asamskim mamy do czynienia z łukiem boga Ramy: ৰামধেনু /ɹam.dʱɛ.nu/.
W językach słowiańskich
Słowo tęcza wywodzi się z prasłowiańskiego rdzenia *tǫča, jednak tylko w polskim i kaszubskim (tãga) niesie takie znaczenie. W ukraińskim i rosyjskim туча oznacza „chmurę deszczową”. Do „gradu” odnosi się z kolei serbsko-chorwacka tuča i słoweńska toča. Prasłowiańskie słowo jest znaczeniowo łączone z zagęszczeniem i tym samym kojarzone z litewskim tankus, czyli gęsty. Inne określenia na tęczę pochodzą z prasł. *dǫga(„łuk”, wywodzące się od PIE słowa związanego z zakrywaniem), czeskie i słowackie duha oraz rosyjskie радуга. Pierwszy człon rosyjskiego raduga wywodzony jest od słowa „rad”, czyli zadowolony, szczęśliwy. Co ciekawe, w ukraińskim i białoruskim występuje z kolei wersje веселка <weselka> / вясёлка <wjasjolka>.
Personifikacja bóstwa
W mitologii mezopotamskiej i elamickiej bogini Manzat była personifikacją tęczy. Manzat jest rzeczownikiem akadyjskim, który oznacza właśnie „tęczę”, choć dokładna etymologia tego słowa jest niepewna. Jako przedstawienie tęczy, Manzat była bóstwem niebiańskim.
W mitologii greckiej bogini Iris uosabia tęczę. W niektórych mitach tęcza symbolizuje jedynie drogę, którą Iris pokonuje podczas lotu. Nazwa ta wywodzi się ze starogreckiego ἶρις (’tęcza’). Od tego słowa pochodzi angielskie określenie tęczówki (’an iris’).
Dwugłowy smok
Hong lub jiang (chiński: 虹; pinyin: hóng lub jiàng; Wade-Giles: hung lub chiang; lit. „tęcza”) to dwugłowy smok w mitologii chińskiej, porównywalny z legendami o tęczowym wężu w różnych kulturach i mitologiach. Najstarszymi znakami oznaczającymi „tęczę” w piśmie z okresu dynastii Shang były piktogramy łukowatego smoka lub węża z głowami o otwartych ustach na obu końcach. Chiński smok jest nieuchwytnym stworzeniem, w popularnej mitologii wiązany jest z wodnymi żywiołami, często jako istota kontrolująca zjawiskami pogodowymi, takimi jak deszcz, chmury i grzmoty. Tęczowy Wąż jest również jedną z najważniejszych postaci mitologicznych Australii.
Tęcza jako symbol
Krązy opinia, że tęcza ma siedem kolorów. W rzeczywistości jest to spektrum barwne, a w kulturze pojawiały się różne symboliczne liczby kolorów. W Biblii nie podano liczby, natomiast we fragmencie o końcu potopu, tęcza została ustanowiona jako symbol przymierza z Noem –obietnicy bezpiecznej, pokojowej egzystencji. Pojawiało się do tego wiele odniesień kulturowych, na tej podstawie powstał też symbol ruchu LGBT+. Pierwsza tęczowa flaga autorska artysty Gilberta Bakera miała osiem kolorów, choć najczęściej spotykany wariant składa się z sześciu pasów: czerwonego, pomarańczowego, żółtego, zielonego, niebieskiego i fioletowego.
Flaga osób LGBT+
Według artykułu opublikowanego w Bay Area Reporter w 1985 roku, Gilbert Baker wybrał motyw tęczy ze względu na jego skojarzenia z ruchem hipisowskim lat sześćdziesiątych, podkreślając przy tym, że tęcza jako symbol stanowniła ważny element wielu kultur aż od starożytnego Egiptu. Każdy z kolorów na tęczy LGBT+ coś symbolizuje:
