Autorka: Maria Bolek
Te Reo Maori, czyli język maoryski
Język maoryski (Te Reo Māori) jest rdzennym językiem Nowej Zelandii (Aotearoa). To najbardziej wysunięty na południe język polinezyjski z rodziny języków austronezyjskich. Szacunkowo posługuje się nim obecnie ok. 160 tysięcy użytkowników, jednak jego pozycja jest uznawana za zagrożoną w wyniku instytucjonalnej dominacji języka angielskiego.
Język maoryski: trudna sytuacja
Dyskryminacja osób posługujących się Māori trwała przez lata, co często skutkowało traumą i zniechęciło samych Maorysów do posługiwania się własnym językiem. Rodzice, nie chcąc, żeby ich dzieci przechodziły przez to samo, rezygnowali z przekazywania języka dzieciom. Dopiero niedawno postawa w stosunku maoryskiego zaczęła się zmieniać i podjęto się prób jego ochrony.
Liderzy maoryskiej partii Te Pāti Māori mówią głośno o tym, że „narzucenie kolonialnego programu w systemie edukacji” spowodowało powszechną utratę języka wśród Māori, z płynnością spadającą z 90% do 20%. W związku z tym domagają się zmiany nazwy kraju na maoryską nazwę Aotearoa, żeby umocnić język maoryski. Nazwa ta popularnie tłumaczona jest jako „długa biała chmura” i wiążę się z nią kilka legend dotyczących przybycia Maorysów na wyspę.
Lorde, artystka która ma ogromną globalną publiczność, wydała właśnie nowy album z wersjami niektórych piosenek w języku maoryskim. Spotkała się za to sporą krytyką ze strony części maoryskiej społeczności – oskarża się ją mi.n. o “cultural appropriation” (zawłaszczenie kulturowe) i “white saviorism” (bycie “białą wybawicielką”), czyli umacnianie kolonialnych zaszłości.
Inne podejście do tego ma Tīmoti Kāretu, maoryski językoznawca działający na rzecz odrodzenia języka, który pracował nad tłumaczeniem tekstów do albumu. Widzi nadzieję w tym, że język maoryski znajdzie drogę do dużej globalnej publiczności dzięki Lorde: „Każda platforma popularyzowania języka jest dla niego dobra. Daje mu reputację i publiczność, której normalnie by nie miał”.
Zapożyczenia z maori w polskim
Trzy zapożyczenia z języka maori w polskim, które każdy zna to: tabu, mana i kiwi.
Na zdjęciu poniżej możecie zobaczyć też powiedzenie w Māori.
