Wiecie czym jest IPA?

Na pewno choć część z was doskonale zdaje sobie sprawę, że nie chodzi o rodzaj piwa, chociaż googlując ten skrót możecie trafić na informacje o alkoholu. IPA, o którym mowa w poście, to International Phonetic Alphabet czyli Międzynarodowy Alfabet Fonetyczny stworzony przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Fonetyczne (w skrócie: również IPA ;)). Osoby studiujące filologie albo lingwistykę na pewno spotkały się z tym na studiach.

Alfabet IPA: historia

Od momentu założenia w 1886 r., międzynarodowy alfabet fonetyczny IPA miało na celu opracowanie zestawu symboli, które byłyby wygodne w użyciu, a zarazem wystarczająco wszechstronne, aby poradzić sobie z szeroką gamą dźwięków występujących w językach świata. IPA opiera się na alfabecie łacińskim, ale zawiera również dodatkowe litery i symbole. Dodatki te są konieczne, ponieważ różnorodność dźwięków w językach jest ogromna. Tekst napisany IPĄ nazywamy transkrypcją.

Po co nam alfabet IPA?

Za systemem zapisu znanym jako IPA kryje się szereg teoretycznych założeń dotyczących mowy i tego, jak można ją najlepiej analizować:

nie wszystkie aspekty mowy są językowo istotne,

mowa może być reprezentowana za pomocą segmentów,

segmenty są podzielone na dwie główne kategorie, spółgłoski i samogłoski,

fonetyczny opis spółgłosek i samogłosek powstaje na podstawie tego, jak są produkowane i jak brzmią,

oprócz segmentów wyróżnia się oddzielne elementy „suprasegmentalne” takie jak akcent i ton.

Dzięki IPA można pokazać, że to samo słowo [ortograficznie] różne osoby mogą wymawiać w różny sposób. Na poniższym obrazku znajdziecie przykład słowa ‘potato’ w dwóch wariantach wymowy (angielskim i amerykańskim).

Językoznawcom międzynarodowy alfabet fonetyczny IPA przydaje się do pracy – analizy dźwięków, porównań i opisów. Uczący się z kolei mogą dowiedzieć się, jaki dźwięk stoi za danym zapisem ortograficznym. Na tym koncie przydaje się do pokazywania różnic i podobieństw między językami.

Jeśli chcecie dowiedzieć się, jak brzmią wszystkie dźwięki, polecamy wam stronę IPA z nagraniami albo projekt seeingspeech.ac.uk (gdzie oprócz dźwięków można zobaczyć MRI osób wymawiających dane dźwięki!).

Polskie dźwięki w IPA prezentują się mniej więcej tak:

_____

Autorka: Maria Bolek